WSTECZ

NUMER 3, LIPIEC 2003 (06. 08. 2003) AKTUALNOŚCI BIELSKO-BIAŁA 3 i 28 CO 15 MINUT. 1 lipca wydłużona została trasa linii 3. Autobusy zamiast skręcać na pętle w Komorowicach bezpośrednio z ulicy Komorowickiej jadą dalej ul. Komorowicką, następnie Daszyńskiego i wjeżdżają na pętle z drugiej strony. W związku z wdłużeniem się czasu przejazdu częstotliwość została zmniejszona do 15 minut. Od 15 lipca także co 15 minut, zamiast 10, kursuje linia 28 (jedna z najważniejszych linii w mieście). Z 6 autobusów obsługujących linię zostało 5. P. A. DODATKOWA LINIA W związku z odbywającymi się w dniach 4-6 lipca na wapienickim stadionie Mistrzostwami Polski w Lekkiej Atletyce MZK uruchomił dodatkową linię "Dworzec ul. Warszawska - Wapienica Zapora". Trasa tej linii pokrywała się całkowicie z trasą linii 16. P. A. 19 ZIELONYCH. Kolejne trzy autobusy otrzymały nowe malowanie miejskie. W tym miesiącu wypadło na Mana NL222 #079, wyremontowanego IK280.37 #001 oraz IK280.26 #714. Dość dziwnie pomalowano Mana - niebieski pas znajduje się jedynie z przodu i po bokach, natomiast tył jest cały zielony. Lepszym rozwiązaniem byłoby pomalowanie całego tyłu na niebiesko (jak w Solarisach). Wyremontowany #001 otrzymał tradycjne malowanie dla Ikarusów po odbudowie - niebieski pas tylko na bokach autobusu, a przód i tył całe zielone. 714 otrzymał normalne malowanie z niebieskim pasem przebiegającym przez cały autobus. Tym samym już 19 ze 136 autobusów posiada nowe malowanie miejskie. P. A. KOLEJNA PRAWIE NÓWKA. Halę Motorenu opuścił po remoncie kolejny Ikarus 280.37 - #001. Jest to już czwarty (po 010, 006 i 007) bielski IK280.37 po odbudowie. Autobus ten wygląda prawie identycznie jak 006 i 007. P. A. JEDYNY Z WKLEJANYMI... Autobus należący do bielskiego MZK, nr boczny 076, jest jedynym w Polsce Ikarusem 415 z wklejanymi szybami. Od pewnego czasu jednak, jest jeszcze na dodatek jedynym w kraju pojazdem tego typu z wklejoną zamiast szyby płytą z pleksi. To, że w miejsce utraconej szyby wstawiono pleksi nikogo nie dziwi. W bielskiej firmie przewozowej ostatnimi czasy jest to dość częste rozwiązanie „szklanego” problemu i cała masa autobusów już na stałe jeździ z wstawionymi tu i ówdzie oknami tego typu. W 076 pleksi umieszczono w oknie za ostatnimi drzwiami, a na szczególną uwagę zasługuje wyjątkowo „estetyczny” sposób wykonania. Płytę wklejono i uszczelniono przy pomocy silikonu, a sama masa została przez jakiegoś „fachowca” rozprowadzona pewnymi i zamaszystymi ruchami (prawdopodobnie palcem) daleko poza krawędzie okna. Pozostaje pogratulować ludziom odpowiedzialnym w MZK za okna w pojazdach, pomysłowości i zmysłu estetycznego, gdyż zaskoczyli nas nie po raz pierwszy. Z. Z. FRONTEM DO PASAŻERA. MZK, wychodząc na przeciw oczekiwaniom pasażerów (jak napisano w informacji na umieszczonej przystankach), uruchomił na linii 8, na czas zamknięcia al. Armii Krajowej, dodatkowy kurs z dworca o godzinie 9:15 (tylko w dni robocze). P. A. SANBUS NA AU1 I TESCO. Od 4 lipca Sanbus przejął od MZK obsługę kolejnej linii - tym razem "Os. Langiewicza - Auchan" (AU1), a tydzień później autobusy Sanbusa pojawiły się na linii "Dworzec - Tesco". Tym samym Sanbus jest podwykonawcą wszystkich bezpłatnych linii MZK. P. A. "NOWE" AUTOBUSY W SANBUSIE. Wraz z przejęciem obsługi linii AU i TESCO we flocie Sanbusa pojawiły dwa "nowe" autobusy - Autosan H9-21 #SB 00519 pochodzący o prywatnego bielskiego przewoźnika (trzeba przyznać, że "klamkowy" Autosan dziwnie wygląda na linii MZK i oznaczony MZK-owskimi tablicami) oraz 14-letni Jelcz L11.2 #KXL 1506 ex PKM Czechowice-Dziedzice #04 (autobus w zupełnie niezmienionym stanie, także wygląda zaskakująco na linii MZK). P. A. CHCIAŁ ZAOSZCZĘDZIĆ? Początkowo wyglądało na to, że jeden z kierowców próbował przewieźć, w celu zaoszczędzenia paliwa, swojego Opla Kadetta autobusem miejskim linii nr 13 w Bielsku-Białej. Niestety środkowe drzwi Ikarusa 415 i miejsce na dwa wózki dziecięce były zbyt ciasne i pojazd nie zmieścił się całkiem we wnętrzu „13-tki”. Jak jednak później się okazało, przyczyna utraty przez autobus należący do MZK Bielsko-Biała, nr boczny 052, środkowych drzwi i uszkodzenie schodów znajdujących się przy nich, była bardziej prozaiczna. W jedną z czerwcowych niedziel, kierowca „13-tki” podczas skrętu w lewo z ul. Warszawskiej nie zachował ostrożności i wymusił pierwszeństwo na pędzącym od strony Katowic Oplu, który trafił idealnie w środkowe drzwi. Do kolizji być może by nie doszło, gdyby kierowca Kadetta nie spóźnił hamowania. Warto tu nadmienić, że prowadzący Opla był właśnie zajęty... rozmową przez telefon. Ikarus 415 (052) otrzymał drzwi ze skasowanego kilka miesięcy temu 072 i nawet dość szybko (zaledwie 3 tygodnie), oraz prawie bez śladu kolizji powrócił do ruchu. Losy Opla nie są znane. Z. Z. DAŁ SIĘ WYPRZEDZIĆ WŁASNEJ NACZEPIE? Niestety, mniej szczęścia miał i prawdopodobnie dłużej postoi w oczekiwaniu na swoją naprawę Ikarus 280 nr boczny 005, również należący do MZK Bielsko-Biała. W dniu 29 lipca, w godzinach rannych pojazd ten opuścił zajezdnię przy ulicy Długiej i udał się na początkowy przystanek linii nr 20 na Osiedlu Złote Łany. Pędząc z dość dużą prędkością ulicą Partyzantów, kierowca rozpoczął manewr zmiany pasa (z lewego na prawy) w calu skrętu w ul. Bora Komorowskiego. Manewr ten dodatkowo był połączony z dość dynamicznym hamowaniem. Nagle ku zdumieniu kierowcy, zupełnie spod kontroli wymknęła się naczepa, którą zarzuciło na prawo i następnie zaczęła mknąć w poprzek, najpierw po jezdni, a następnie po trawniku kończąc swój rajd kosząc przydrożną latarnię. W autobusie oprócz prawego boku naczepy uszkodzeniu uległa kratownica nad tylnym mostem. Co ciekawe ten sam autobus uległ 9 lat temu bardzo poważnemu wypadkowi i wtedy również uszkodzona została kratownica, tyle tylko, że w przedniej części autobusu. Z. Z. WRESZCIE WYJECHAŁ. Po trwającym ponad cztery miesiące postoju na warsztacie, na ulice wyjechał Ikarus 280.26 # 708. W autobusie wymieniono podłogę, poszycie boczne poniżej listwy oraz... tablice rejestracyjne. P. A. W NORMALNEJ SŁUŻBIE. Wraz ze zleceniem przez MZK obsługi linii TESCO Sanbusowi do normalnej służby wrócił Jelcz PR110 M #725 na stałę obsługujący tą linię. "Berliet" trafił na tą linię w listopadzie ubiegłego roku, zaraz po odbudowie w Motorenie. Wcześniej linię TESCO obsługiwały IK405.03 (w czerwcu 2002, tylko przez tydzień) oraz MB O305 #731. P. A. OKLEJONY. W związku remontem silnika Ikarusa 415.14B #027, krótkoterminowa reklama Big Stara została naklejona na innego czerwonego Ikarusa 415 - 031. W MZK już tylko jeden Ikarus 415 posiada "czyste" czerwone malowanie (038). P. A. NOWE POŁĄCZENIE. Utworzono nowe połączenie relacji Bielsko-Biała - Maków Podhalański. Linię swoimi busami obsługuje, co spowodowało protest PKSów, prywatna firma z Rabki. P. A. ŻEGNAMY 699. W lipcu w MZK skasowano trzeciego w tym roku Miga. Tym razem padło, co jest dużym zaskoczeniem, na #699 - jednego z najnowszych Jelczy M11 w MZK. Z 48 "Migów" dostarczonych do Bielska-Białej pozostała już tylko połowa (21 liniowych, 2 techniczne i 1 szkoleniowy). Aktualnie MZK posiada 136 autobusów (stan taki utrzymywał się od końca 1999 roku do lipca 2002). P. A. MZK - INFORMACJE TABOROWE. * MALOWANIE MIEJSKIE: 714 (IK280) 001 (IK280) 079 (NL222) * NOWE REKLAMY CAŁOPOJAZDOWE: 029 (IK415) - Marbet - nowa wersja (ex Marbet) 031 (IK415) - Big Star *) (ex stare malowanie miejskie; exex Materiały Budowlane) 032 (IK415) - PH Kard (niebiesko-zielony) - (ex Ekologus; exex DHL) 037 (IK415) - Leader Price - (ex Big Star*); exex CH Sarni Stok; Skała) 063 (IK412) - BT Bielsko-Biała - nowa wersja (ex BT Bielsko-Biała) *) - reklama naklejona na malowanie miejskie * NOWE TABLICE REJESTRACYJNE: 708 (IK280) - SB 42167 (ex BLB 574B) 001 (IK280) - SB 42169 (ex BBL 2939) 020 (IK280) - SB 45156 (ex BBL 0685) * KASACJE: 699 - JELCZ M11 (1988) P. A. * * * * * * * * * CZECHOWICE-DZIEDZICE KAPENA NA TESTACH. W połowie lipca w czechowickim PKM pojawił się autobus testowy - Kapena Thesi 65.15 Urbanino. Autobus pochodzi z MZK Wałbrzych (nr tab. 7). Testowego midibusa można było spotkać na linii 8. P. A. PRZETARG UNIEWAŻNIONY. PKM unieważniło przetarg na dostawę autobusów (jeden 15-metrowy i trzy 12-metrowe) z powodu braku środków na zakup. Podjęta decyzja musiała być trudna, gdyż autobus klasy mega jest w PKM bardzo potrzebny (autobus 15-metrowy miał zastąpić 20-letniego Ikarusa 280.26 skasowanego w lutym br.). P. A. * * * * * * * * * CIESZYN PRZYJEDZIE PIĄTY SALUS. Firma Polskie Autobusy z modelem Jelcz M101I Salus wgrała przetarg na dostawę 10-metrowego, niskowejściowego autobusy klasy midi dla ZGK Cieszyn. Będzie to już piąty Jelcz Salus w cieszyńskim ZGK. Tym samym ZGK będzie posiadaczem największej w Polsce liczby autobusów tego typu! P. A. * * * * * * * * * OŚWIĘCIM KOŃCZĄ PIERWSZEGO PRZEGUBA. Dobiega końca remont pierwszego (#6) z trzech (#6,7,8) przeznaczonych do naprawy Ikarusów 280.26. W autobusie wymieniono przegnite blachy, wzmocniono kratownice. Autobus otrzymał malowanie podobne do tego jakie miał przed naprawą. Zdjęcia autobusów po remoncie pokażemy we wrześniowym numerze MIG-a L. M. OBJAZD NA LINIACH 2, 7 I 16. Na czas budowy ronda (21.07-31.08) na skrzyżowaniu ulic Zaborskiej i Królowej Jadwigi zmieniono częściowo trasy linii 2, 7 i 16. Linia 2 w kierunku Dworca PKP kursuje objazdem ulicami: Olszewskiego - Nojego - Dąbrowskiego - Pl. Kościuszki - Sienkiewicza - Pl. Słoneczny - Jagiełły i dalej po swojej trasie. Na trasie objazdowej obowiązuje dodatkowy przystanki na ul. Nojego (przy SP nr 9) oraz na Pl. Słonecznym (przystanek PKS). W kierunku przeciwnym autobusy kursują bez zmian. Linia 7 w kierunku Os. Stare Stawy kursuje ul. Dąbrowskiego - Pl. Kościuszki - Sienkiewiecza - Pl. Słoneczny - Jagiełły z dodatkowym przystankiem na Pl. Słonecznym (przystanek PKS). W kierunku przeciwnym autobusy linii 7 kursują bez zmian. Linia 16 w kierunku Łaz kursuje przez Plac Słoneczny, ul. Jagiełły z dodatkowym przystankiem na Pl. Słonecznym (przystanek PKS). W kierunku Dworca PKP objazd jest ulicami: Zaborską, Nojego, Dąbrowskiego i dalej po swojej trasie (na trasie objazdowej obowiązuje przystanek Nojego przy SP nr 9). Na czas objazdów nieczynny jest przystanek przy ul. Królowej Jadwigi w kierunku Dworca PKP/Starych Stawów. L. M. NOWY ROZKŁAD JAZDY MZK. Z dniem 30 czerwca br. weszły w życie zmiany w rozkładzie jazdy MZK Oświęcim. Zmiany są kosmetyczne gdyż nie ubył ani nie przybył żaden kurs. Do najciekawszych zmian należy nowy kurs łączony 3/16/18 (na mniejszych wyświetlaczach numer linii zajmuje połowę miejsca) z Zakładów Chemicznych (odj. 23:25) do Poręby (18) po miescie po trasie linii 3 potem po trasie linii 16 (Łazy) a z Łaz autobus jedzie do Poręby (linia 18). Połączono również następujące kursy: - linia 20 i 32 (odjazd z Zaborza 15:45 jako linia 20/32 do Chełmka) - linia 42: obecny kurs o godz. 14:20 z Dworca PKP do Włosienicy jest realizowany jako kurs łączony linii 17/42 odjazd o 14:10 z Harmęż (14:26 z Dworca PKP), podobnie kurs powrotny 15:05 z Włosienicy realizowany jest jako kurs łączony linii 42/17 z Włosienicy do Harmęż. L. M. ZMIANA W ZWIĄZKU Z TKB. w związku z trwającym XX Tygodniem Kultury Beskidzkiej w dniach 26.07-3.08 przystanek PKS Oświęcim Osiedle (vis a vis OCK) został przeniesiony na ulice Dąbrowskiego na przystanek MZK linii nr 3. L. M. "EKSPERYMENTY" TABOROWE. W ostatnich dniach chyba upały dały się we znaki kierownictwu oświęcimskiego PKSu. Bo czym innym można wytłumaczyć fakt puszczania na trasy międzymiastowe autobusów lokalnych i miejskich? W piątek 25.07 oraz w poniedziałek 28.07 kurs do Zakopanego z godziny 7:20 obsługiwał lokalny Autosan H10-11.21 #BLR 4777 a dzień później do Cieszyna kursem z godziny 10:00 jechał MAN SL283 #KOS 45ES. Zresztą jest to nie pierwszy popis PKSu w tej materii. Już w 1996 roku na kursie Kraków (7:10) - Nowy Sącz obsługiwany rozkładowo przez PKSiS Oświęcim dość często jeździły lokalne Autosany H10-11.21 #BOA 2173 oraz #BOA 2174. Później częstym widokiem (do dziś można to zaobserwować) był lokalny Autosan 10-11.21 #BLR 4777 obsługujący kursy pospieszne (do Zakopanego, Nowego Sącza oraz Kraków - Bielsko i Bielsko - Kraków L. M. INFORMACJE KOLEJOWE CIĘCIA NA PKP. Z dniem 15.07 PKP Przewozy Regionalne Sp. z o.o. zawiesiły kursowanie lub ograniczyły termin kursowania kilkudziesięciu pociągów na Podbeskidziu. Poniżej zamieszczamy pełny wykaz zmian. Jednak w związku z sytuacją strajkową ogłoszoną przez związki zawodowe działające na PKP domagające się przywrócenia kursowania częsci pociągów ta lista może ulec zmianie. POCIĄGI ODWOŁANE W CAŁEJ RELACJI: 431 Pawłowice Śl. 14.34 Chybie 14.50 8025 Goleszów 15.58 Wisła Gł. 16.39 410 Goleszów 4.04 Pawłowice Śl. 5.01 443 Chybie 18.17 Skoczów 18.40 440 Skoczów 22.15 Chybie 22.39 8020 Wisła Głębce 10.03 Goleszów 10.39 8021 Goleszów 12.35 Wisła Gł. 13.13 8012 Wisła Głębce 18.44 Goleszów 19.20 8024 Wisła Głębce 14.50 Goleszów 15.31 1030 Zebrzydowice 22.10 Czechowice Dz. 22.41 411 Pawłowice Śl. 4.22 Skoczów 5.11 8011 Bielsko Biała 7.44 Wisła Gł. 9.32 441 Chybie 15.23 Skoczów 15.47 1130 Zebrzydowice 3.45 Bielsko Biała 4.39 8022 Wisła Głębce 11.42 Goleszów 12.24 417 Pawłowice Śl. 11.50 Skoczów 12.38 1023 Czechowice Dz. 19.37 Zebrzydowice 20.07 416 Skoczów 16.03 Pawłowice Śl. 16.44 1013 Czechowice Dz. 8.43 Zebrzydowice 9.14 414 Skoczów 12.50 Pawłowice Śl. 13.33 1028 Zebrzydowice 21.09 Czechowice Dz. 21.40 413 Pawłowice Śl. 5.42 Skoczów 6.41 6641 Goleszów 20.37 Cieszyn 21.02 917 Dąbrowa G. Z. 13.03 Jaw. Szczak. 13.27 6642 Skoczów 7.43 Bielsko Biała 8.26 1022 Zebrzydowice 17.13 Czechowice Dz. 17.46 44237 Pszczyna 21.22 Rybnik 22.20 44244 Rybnik 21.58 Pszczyna 22.54 8023 Goleszów 14.41 Wisła Gł. 15.17 2031 Oświęcim 17.32 Katowice 18.32 6627 Bielsko Biała 16.58 Cieszyn 18.32 8820 Czechowice Dz. 23.16 Oświęcim 23.53 43342 Oświęcim 22.34 Trzebinia 23.19 43040 Oświęcim 20.30 Kraków Pł. 22.10 POCIĄGI ODWOŁANE NA ODCINKU: 8811 Oświęcim 3.43 Zebrzydowice 4.59 odwołany na odcinku Oświęcim-Czechowice Dz. 9011 Bielsko Biała 3.57 Zebrzydowice 5.56 odwołany na odcinku Bielsko B. - Cieszyn 412 Skoczów 5.53 Pawłowice Śl. 6.52 odwołany na odcinku Skoczów - Chybie 5013 Oświęcim 18.38 Tarnowskie G. 20.45 odwołany na odcinku Katowice – Tarnowskie G. POCIAGI KURSUJĄCE W SKRÓCONEJ RELACJI I OGRANICZONYM TERMINIE: 415 Pawłowice Śl. 7.26 Cieszyn 8.41 na odc. Pawłowice Śl. - Chybie w dni robocze od poniedziałku do piątku, na odc. Chybie - Cieszyn codz. L. M. KALENDARIUM 4 lata temu – w lipcu 1999 Do MZK Bielsko-Biała trafiło 9 Manów NL222. Autobusy zostały dostarczone niemal ekspresowo - nieco ponad miesiąc od podpisania umowy. Wraz zakupem Manów, niestety, skończył się (w związku z wycofaniem się z polskiego rynku) trwający 5 lat monopol Ikarusa na dostawy autobusów do MZK. Głównym konkurentem Mana w przetargu był, testowany w tym samym czasie, Jelcz M125M. Nowe autobusy otrzymały numery 077-085. Many NL222 do grudnia 2002 roku były najnowszymi autobusami w MZK. P. A. Rok temu – w lipcu 2002 MZK Bielsko-Biała ogłosił przetarg na długoterminową dostawę autobusów. Był to najwyższy czas na zakup nowych autobusów, gdyż najnowsze autobusy w MZK - Many NL222 obchodziły właśnie trzecie urodziny. Pierwsza partia (i jak na razie jedyna) zamówionych Solarisów Urbino 12, w ilości 6 sztuk, dotarła do Bielska pod koniec grudnia. P. A. Rok temu – w lipcu 2002 pożegnaliśmy dwa autobusy. Najpierw ofiarą panów z palnikami padł 19-letni Mercedes O305G, kasowany ze względu na poważną awarię automatycznej skrzyni biegów, której naprawa byłaby nieopłacalna. Drugi autobus, który został skasowany to 15-letni, będący w fatalnym stanie Jelcz M11 #676. Tym samym stan taboru MZK zmniejszył się do 134 sztuk. P. A. Rok temu – w lipcu 2002 do MZK Żywiec dotarły pierwsze autobusy z niską podłogą. Zakupiono wtedy dwa używane, niskowejściowe DABy 15-1200C pochądzące z Kopenhagi. Autobusy otrzymały numery 351 (ex-HT 5247) i 352 (ex-HT 5241). P. A. DO POCZYTANIA Zbigniew Ząbek Kolorowy zawrót głowy. Historia reklamy w powojennej Polsce jest w zasadzie dość krótka i sięga zaledwie końca lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. W czasach panowania w Polsce ustroju socjalistycznego nie było co reklamować, ani nawet nie było takiej potrzeby, gdyż w kraju nie było gospodarki rynkowej, nie było konkurencji, a nawet w pewnych okresach brakowało towarów. Faktem jest, że czasami można było tu i ówdzie dostrzec namiastkę reklam takich monopolistycznych firm jak: LOT, PZU, czy PKO. Bywały też reklamy typu: „Kupuj w Społem”, lub „Graj w TOTO”. Miały one chyba jednak za zadanie bardziej pokazywać, że i u nas w kraju jest normalnie i dla reklamy też jest miejsce, a nie spełniały funkcji zwracania uwagi na to, co reklamują, oraz zabiegania o klienta, gdyż ten siłą rzeczy i tak był skazany tylko na to, co było wówczas dostępne. Tak więc częściej można było zobaczyć hasła namawiające do „walki o pokój i lepsze jutro”, „do rzetelnej pracy”, „do przyjaźni z bratnimi narodami”, czy po prostu hasła typu: „oszczędzaj prąd i wodę”, lub „zbieraj złom i makulaturę”. Ta skromna w swoim wymiarze „reklama” zupełnie omijała komunikację miejską i tak w całej Polsce przez wiele lat wszystkie autobusy były czerwone i można śmiało powiedzieć jednakowe. Oczywiście Bielsko-Biała nie było tu wyjątkiem. Sytuacja zaczęła się zmieniać powoli w drugiej połowie lat osiemdziesiątych, kiedy to nieśmiało zaczęły pojawiać się w większych miastach tu i ówdzie pomalowane w reklamy, najpierw tramwaje, a z czasem również i autobusy. W Bielsku-Białej pierwszym autobusem posiadającym reklamę był Jelcz M-11 nr boczny 653. Ale co to była za reklama?! Nie było to nic innego jak tylko zwykły, bardzo prosty napis, wymalowany od szablonu na prawym boku autobusu. Treść tego napisu zachęcała do korzystania z warsztatów remontowo-naprawczych MPK. Sytuacja uległa zmianie po podpisaniu przez bielską firmę przewozową umowy na reklamy na pojazdach i wewnątrz nich z wyspecjalizowaną firmą reklamową Business Consulting. Początkowo również reklamy organizowane przez tą firmę były bardzo skromne i ograniczały się praktycznie tylko do naklejania na bokach autobusów niewielkich bannerów. Pierwszymi autobusami „upiększonymi” tego typu reklamami były przeguby (np. 638, 660 i jeszcze kilka innych). Bannery owe zachęcały do czytania; jeden „Dziennika Zachodniego”, a drugi do nieistniejącego już „Ślązaka”. Z czasem podobnych „naklejek” o różnej tematyce, przybywało na coraz większej ilości autobusów. W styczniu 1990 roku do Bielska trafiły trzy Ikarusy IK-160 Zemun i to za ich sprawą dokonał się w tym mieście prawdziwy bum reklamowy na pojazdach. Autobusy swym malowaniem nijak nie pasowały do innych autobusów miejskich (posiadały malowanie jak dla PKS-u), więc jak tylko znalazł się ktoś chętny na reklamę na całym pojeździe, były szybko przemalowywane przez plastyków z firmy reklamowej. Pierwszy został pomalowany w lecie 1990 roku Zemun nr boczny 707, a była to reklama firmy komputerowej Techmex, kilka tygodni później, również reklamę Techmex-u, (ale inną) wymalowano na pojeździe o numerze 706. Ostatnim Zemunem „udekorowanym” reklamą, był nr 705, na którym umieszczono reklamę Renault Wektor. W chwili, gdy zabrakło już pomalowanych nietypowo IK-160, zabrano się za przemalowywanie przegubowych Ikarusów 280, opuszczających właśnie warsztaty naprawcze po kapitalnym remoncie. Pierwszą 280-tką, pomalowaną w reklamę „Małych Delikatesów”, był nr 660, a chwilę po nim pojawił się na ulicach miasta Axiom umieszczony na numerze 648. Równolegle z reklamami malowanymi, na autobusach zaczęły się również pojawiać reklamy wyklejane w postaci pasa na całej długości autobusu. Do tego typu reklam przeznaczono przegubowe Ikarusy 280 o numerach 708-720. Wśród pierwszych tego typu reklam były m.in.: West Cars na 713 i 720, PKO B.P. na 712 i Radio Delta na 709. Nie ma co ukrywać, że te pierwsze malowane reklamy były bardzo prymitywne w wykonaniu i proste, jeśli chodzi o walory plastyczne, a prawdziwa rewolucja dokonała się dopiero po połączeniu obu technik: malowanej i wyklejanej. Pierwszymi autobusami upiększonymi w reklamy tego typu były znowu przegubowce, ale tym razem o numerach od 001 do 010. Reklamy tylko wyklejane natomiast ustąpiły niemal całkowicie miejsca najnowszej formie reklam. W chwili obecnej w MZK w Bielsku-Białej ta forma stosowana jest jeszcze tylko do reklam krótkoterminowych, takich jak np. promocja Big Star umieszczona na Ikarusie 415 nr 031. Z czasem reklamy w Bielsku stawały się coraz bardziej rozbudowane i zajmowały coraz więcej miejsca, tak że zaczęły nawet zajmować powierzchnię na oknach. To jednak nie spodobało się podróżnym, gdyż zasłaniało widok na zewnątrz. Rozwiązanie tego problemu przyszło wraz z perforowaną folią samoprzylepną one-way-look. Dzięki niej można teraz reklamy umieszczać niemal na całym autobusie, włącznie z oknami (z wyjątkiem tych, przez które patrzy kierowca). Folia sprawia, że autobus z zewnątrz wygląda jednolicie, a od wewnątrz widoczność jest taka jak przez przyciemniane szyby. W tej chwili w bielskim MZK są trzy autobusy typu MAN NL222 posiadających właśnie reklamę tego typu. Są to: 078 - reklama Big Star, 080 - reklama Lancia, FIAT, Alfa Romeo i 085 - reklama Vaillant Pamar. Na godny uwagi wydaje się fakt, że MZK Bielsko-Biała przez cały czas jest związane tylko z jedną firmą (Business Consulting) i baczny obserwator mógł dostrzec jak reklamy fabrykowane przez plastyków z firmy reklamowej stają się coraz bardziej wyszukane i profesjonalne. Warto tu również zauważyć, że nie zapomniano także o małych naklejanych bannerach, choć jest ich teraz znacznie mniej niż kiedyś i zmieniły one lokalizację. W chwili obecnej nie nakleja się ich już po bokach autobusów, a jedynie z tyłu, zajmując czasem dodatkowo jeszcze tylną szybę. W ostatnim czasie ubyło nieco reklam na pojazdach, ustępują one miejsca nowemu malowaniu miejskiemu. Wydaje się jednak, że jest to stan przejściowy, a podyktowany jest światowym kryzysem gospodarczym, który również dotknął Polskę, a co za tym idzie i rynek reklamy w naszym kraju. Pozostaje mieć nadzieję, że taki stan nie potrwa długo i w najbliższym czasie znów twórcy reklam zaskoczą nas jakimiś nowymi i niekonwencjonalnymi rozwiązaniami * * * * * * * * * Paweł Adamus Bielsko-Biała - 'czterysetkowa' potęga. Był początek 1993 roku. Czekałem na autobus linii 20 mając nadzieję, że przyjedzie jeden z „nowych” autobusów MZK, czyli jeden z, zakupionych niedawno, czterech używanych Mercedesów. I oto nadjechał jakiś dziwny, nowoczesny autobus przegubowy. Był biało-niebieski, oklejony napisami „Ihre neuer Stadtomnibus”. Ogromnym zaskoczeniem była marka tego autobusu – był to Ikarus 435, model reprezentujący nową rodzinę miejskich Ikarusów. W niczym nie przypominał on znanego od wielu lat Ikarusa 280 – zarówno stylistyka nadwozia, jak i wykończenie i aranżacja wnętrza były zupełnie inne. Autobus w niczym nie odbiegał od swoich zachodnich konkurentów. Gdy w 1993 roku do MZK trafiły zmodernizowane Ikarusy 280.37, rozwiane zostały moje (i nie tylko) nadzieje na autobusy tego typu w MZK. Jednak w marcu 1994 roku do MZK trafiły 4 Ikarusy 415.14B. Ikarus 415 to solowy odpowiednik Ikarusa 435. W bielskich Ikarusach zastosowano nowoczesny, 215-konny silnik DAF i automatyczną 3-biegową skrzynię biegów Voith Diva, oraz zupełną nowość – wyświetlacze mozaikowe z przodu. Zmieniono w porównaniu z testowanym Ikarusem 435 wystrój przedniej ściany autobusu (m. in. przez zastąpienie przednich reflektorów z samochodu Łada 2107 produktami firmy Hella), zastosowano powiększoną, zamkniętą kabinę kierowcy. Pierwsze Ikarusy 415 otrzymały numery 021-024. W czerwcu dotarł piąty, identyczny autobus (025). Autobusy o numerach 021-025 są pierwszymi Ikarusami 415 w Polsce. Dwa miesiące później miała miejsce kolejna dostawa Ikarusów 415 – przysłano 5 autobusów tego typu (026-030). Najbardziej widoczne różnice w porównaniu z poprzednimi 415-tkami to brak wyświetlacza i paska antyodblaskowego na przedniej szybie. Gdy Ikarusy 415 pojawiły się w mieście budziły niemal sensację wśród pasażerów, jednak szybko zyskały sobie ich przychylność za ciche i dobrze rozplanowane wnętrze i niskie stopnie w drzwiach. Kierowcy docenili je za komfort prowadzenia i mocny silnik. Kolejne Ikarusy 415 pojawiły się na przełomie lat 1995 i 1996. Zakupiono wtedy osiem sztuk autobusów oznaczonych jako 415.14D. Główną zmianą w porównaniu do wersji 415.14B jest zastosowanie zmodernizowanego silnika DAF, spełniającego normę Euro II. Ponadto autobusy wyposażono w komplet mozaikowych wyświetlaczy FOK-GYEM – zewnętrzne wyświetlacze z przodu i z boku, oprócz numeru linii, wskazują nazwę przystanku docelowego, a wyświetlacz wewnętrzny wskazuje następny przystanek (nowość Bielsku-Białej). Wewnątrz autobusu zastosowano panele podsufitowe wykonane z lepszego materiału, oraz staranniej zabudowano kabinę kierowcy. Początkiem 1996 roku zakupiono dwa autobusy typu Ikarus 405.03. Autobusy, ze względu na małą pojemność (46 pasażerów przy długości 7,3m) planowano skierować na linię nocną oraz linie o najmniejszym natężeniu. Jednak od 1997 roku wykorzystywane są praktycznie tylko do przewozów szkolnych. Ciekawostką jest silnik Ikarusa 405 – to jednostka napędowa firmy Perkins o mocy 135 KM adaptowana z łodzi motorowej! Autobusy Ikarus 405 są bardzo rzadkie w Polsce – oprócz MZK Bielsko-Biała 5 sztuk modelu 405.01 posiadały do 2002 roku MZA Warszawa. Aktualnie dwie warszawskie 405-tki znalazły się w kolekcjach zabytkowych (!!!) autobusów, pozostałe 3 oczekują na nabywcę. W marcu doszło do przełomowego wydarzenia w historii komunikacji miejskiej w Bielsku-Białej – na ulice wyjechał Ikarus 411.08 o numerze 041, pierwszy autobus niskopodłogowy w MZK! Drugi autobus tego typu (042) dotarł do Bielska miesiąc później. Ikarus 411 to w pełni niskopodłogowy, 11 metrowy autobus miejski, zaskakujący wyglądem pozbawionej okna ściany tylnej. Na tylnym zwisie, w przedziale za tylnymi drzwiami umieszczono w pozycji pionowej 220-konny silnik Mana. Dzięki temu rozwiązaniu podłoga we wszystkich drzwiach pozbawiona jest stopni (wówczas rzadko spotykane rozwiązanie). Łącznie wyprodukowano tylko 6 Ikarusów 411 (i jeden trolejbus 411T). Dwa ostatnie dostarczono właśnie do Bielska. Co ciekawe, ostatni wyprodukowany Ikarus 411 (041), za sprawą montażu w Warszawie, dotarł do MZK wcześniej niż przedostatni (042). Pomimo zakupu autobusów niskopodłogowych w lutym 1997 roku dotarła do MZK kolejna partia standartowych Ikarusów 415. Nowe autobusy otrzymały numery 043-052. Od autobusów poprzedniej dostawy różniły się właściwie tylko ciemniejszym odcieniem czerwonego lakieru oraz wprowadzeniem wskazania aktualnego czasu na wewnętrznym wyświetlaczu. Począwszy od tej dostawy MZK Bielsko-Biała był jedynym odbiorcą Ikarusów 415 w Polsce. Jesienią tego samego roku na ulice Bielska-Białej wyjechały 3 niskopodłogowe Ikarusy 412.08B o numerach 063-065. Ikarus 412 to zmodernizowany, wydłużony do 12 metrów następca Ikarusa 411. W porównaniu z poprzednikiem w autobusie wprowadzono tylne okno, oraz wyposażono w inny typ siedzeń pasażerskich, kabinę kierowcy sięgającą do połowy drzwi. Autobusy te są dość bogato wyposażone – posiadają m. in. fotel kierowcy o zwiększonej możliwości regulacji, ogrzewaną szybę w przednich drzwiach czy tachograf. Kolejna partia 10 Ikarusów 415 trafiła do MZK na przełomie lutego i marca 1998 roku. W autobusach tej serii zmieniono poręcze w drzwiach, tapicerkę siedzeń, oraz wprowadzono system awaryjnego otwierania drzwi z miejsca kierowcy. Autobusy otrzymały numery 066-075. Ostatni Ikarus 415 (076) trafił do MZK w październiku 1998 roku. Mimo, że oznaczony jest jako 415.14D dwie cechy odróżniają go od innych Ikarusów 415 w Polsce – zastosowano w nim wklejane szyby boczne, oraz nie był montowany w Polsce, lecz przyjechał prosto z fabryki w Budapeszcie (pozostałe bielskie Ikarusy 415 były montowane w Jamna Bus oraz MZK Częstochowa). 076 to ostatni nowy Ikarus sprowadzony do Polski. MZK Bielsko-Biała posiada najwięcej Ikarusów serii 400 w Polsce. W latach 1994-1998 do Bielska-Białej dotarło 39 z 64 Ikarusów 415, 3 z 35 Ikarusów 412, 2 z 4 Ikarusów 411 oraz 2 z 7 Ikarusów 405. Niestety do MZK nie trafiły żadne przegubowe autobusy z serii 400, tzn. standardowe 435 i niskopodłogowe 417. Niestety liczba Ikarusów 415 w Bielsku-Białej zmniejszyła się o jedną sztukę. W październiku 2001 poważnemu wypadkowi uległ jeden z nowszych autobusów tego typu – 072. Po wypadku autobus nadawał się jedynie do kasacji. Pomimo wycofania się Ikarusa z polskiego rynku, co spowodowało zakupy Manów NL222 i Solarisów Urbino 12 przez bielskie MZK, Ikarusy serii 400 obok Ikarusów 280 dominują wśród taboru MZK. W ciągu kilku najbliższych lat stan ten nie powinien ulec znaczącej zmianie. WSZELKIE MATERIAŁY (TJ. INFORMACJE, ARTYKUŁY, ZDJĘCIA) SA CHRONIONE PRAWAMI AUTORSKIMI. WYKORZYSTYWANIE MATERIAŁOW BEZ ZGODY AUTORA JEST ZABRONIONE! DO GÓRY WSTECZ