Dzisiaj po godz 16:00 ostatni Ikarus zjechał liniowo do zajezdni MZK, tym samym kończąc trwającą 60 lat erę królowania węgierskich pojazdów na bielskich drogach. Zapraszamy do przeczytania krótkiej historii o bielskich Ikarusach.
Ikarusy serii 200
W 1972 r. Węgierska fabryka Ikarus, Body & Coach Building Company, Hungary rozpoczęła prace konstrukcyjne nad nowym wielkopojemnym autobusem miejskim. Na deski kreślarskie trafiła nietypowa konstrukcja Ikarusa 280, która do dnia dzisiejszego jest rozpoznawalna niemalże na całym świecie. W ramach przeprowadzanych testów pojazd został pierwotnie wysłany na drogi Budapesztu, następnie trafił do Katowic – aby przekonać się czy nowa konstrukcja podoła wymagającym warunkom komunikacyjnym miast. W ramach seryjnej produkcji pojazd trafił na drogi całego globu, również ku uciesze miłośników transportu zbiorowego – do Polski.
Ikarus 280 ma 16,5 m długości, 3,16 m wysokości, i 2,5 m szerokości. Jednorazowo może pomieścić 160 osób, z czego 35 na miejscach siedzących. Producent zadbał o to, aby wnętrze pojazdu było wszechstronne (w zależności od wersji miejskiej stosowano układ foteli w kombinacji 1+2 lub w wersji podmiejskiej 2+2). Pomimo drobnych mankamentów autobus w szybkim tempie zyskał sobie uznanie zarówno kierowców jak i pasażerów. Kierowcy chwalili go za to, że posiadał doskonale dopracowane stanowisko pracy oraz całkowicie zabudowaną kabinę co dawało poczucie komfortu, jak również znacząco wpływało na bezpieczeństwo wykonywanej pracy. Ikarus słynął z zaawansowanych rozwiązań technicznych oraz małej awaryjności swoich pojazdów, co wyróżniało go na tle konkurencji.
Pierwsze Ikarusy 260 i 280 w Bielskim MPK
W latach 1958-1974 do bielskiego MPK trafiły pierwsze Ikarusy 620 oraz 556. W 1975 r. do tego grona dołączyły 11-metrowe Ikarusy 260.04 w kolorze marchwiowym. Pojazdy napędzane silnikiem RABAD2156HM6U współpracowały z manualną skrzynią biegów Csepel ASH-75-2 o mocy 192 kM. Autobusy mogły zabrać na pokład za jednym razem ponad 100 osób z czego 22 mogły zająć miejsce siedzące. Wymianę pasażerską zapewniały trzy pary harmonijkowych drzwi. Dostarczone pojazdy otrzymały numeracje od 151 do 170 i jak okazuje były to jedyne solowe Ikarusy 260 jakie trafiły do Bielska-Białej.
W 1982 r. do MPK trafiła pierwsza transza przegubowych Ikarusów 280.02 o numerach taborowych od 574 do 591. Pojazdy były napędzane silnikiem RABAD2156HM6U i współpracowały z manualną skrzynią biegów Csepel ASH-75-2 o mocy 192 kM. Autobusy mogły zabrać na pokład za jednym razem ponad 160 osób z czego 35 mogło zająć miejsce siedzące. Podobnie jak w opisywanej wcześniej wersji solowej pojazdy zostały wyposażone w charakterystyczne harmonijkowe drzwi. Model ten miał jednak znaczące mankamenty, takie jak brak kabiny kierowcy czy tylko dwa otwierane okna. Zostały one wyeliminowane przy okazji kolejnej dostawy oznaczonej jako model 280.26, która dotarła do MPK pod koniec 1982 r. (nr tab. 595-604). W kolejnych latach dostawy modelu 280.26 były kontynuowane, dzięki czemu tabor przewoźnika poszerzał się o kolejne przegubowe pojazdy (w 1983 r. 15 szt., nr tab. 611-625; w 1984 r. 5 szt., nr tab. 636-640; w 1985 r. 5 szt., nr tab. 646-650 oraz w 1986 r. 3 szt., nr tab. 658-660). Ostatnia dostawa modelu 280.26 z manualną skrzynią biegów miała miejsce w sierpniu i wrześniu 1990 roku (nr tab. 708-720).
W styczniu 1993 r. do Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego dotarła pierwsza partia zmodernizowanych Ikarusów 280 oznaczonych symbolem 280.37 (nr tab. 001-010). Kolejne pojazdy oznaczone jako model 280.37B zostały dostarczone w dwóch transzach: w maju (nr tab. 011-015) oraz we wrześniu 1994 r. (nr tab. 016-020). Ostatnia dostawa 10 sztuk Ikarusów 280.70E (nr tab. 053-062) trafiła do MZK w 1997 r. – były to ostatnie węgierskie autobusy przegubowe, które trafiły do Bielska-Białej.
Ikarusy 415
W 1986 r. Ikarus wyprodukował prototypowy, średniopodłogowy pojazd 11-metrowy oznaczony symbolem 415. Pojazdy posiadały 3 pary drzwi w układzie 2-2-2, z czego trzecia para drzwi była węższa od pozostałych. Autobusy o długości 11m, wysokości 3m i szerokości 2,5m zostały przystosowane do transportu 111 pasażerów, z czego 26 na miejscach siedzących. Do Polski trafiły łącznie 63 pojazdy w odmianach 415.14A, 415.14B, 415.14C, 415.14D, 415.14E. Ikarusy 415 wyposażone w silniki DAF 160LT oraz DAF 160GS potrafiły bardzo szybko i zwinnie wjechać pod każde wzniesienie w górzystym terenie, jakim jest Bielsko-Biała.
Pierwsze 415-stki trafiły do Bielska-Białej w 1994 r. (nr tab. 021-030). Ciekawostką jest, że pierwsze 5 szt. wyposażonych zostało w czołowe wyświetlacze kierunkowe, natomiast pozostałe 5 szt. wyposażono w taśmy do przewijania napisów. Kolejna dostawa oznaczona już jako model 415.14D dotarła w grudniu 1995 r. (031-038) – została wyposażona w wyświetlacze marki Fok-Gyem. Kolejne partie dotarły do MZK w marcu 1996 r. (nr tab. 043-052) oraz w marcu 1997 r. (nr tab. 066-075). Wszystkie Ikarusy 415 z wyjątkiem ostatniego, dostarczonego w październiku 1998 r. bezpośrednio od węgierskiego producenta (nr tab. 076) były montowane z Częstochowie. Ikarus 415 o nt. tab. 076 jest ostatnim węgierskim pojazdem dostarczonym na rynek polski.
Niskopodłogowe Ikarusy
Warto również wspomnieć o rodzynkach (modele 411.08 – nr tab. 041-042 oraz 412.08B – nr tab. 063-065), które zakupiło MZK w 1995 r. oraz 1997 r. Były to pierwsze niskopodłogowe pojazdy, które zagościły na bielskich drogach. Autobusy charakteryzowały się umieszczeniem silnika w pozycji pionowej z tyłu pojazdu. 11-metrowy Ikarus 411 w porównaniu do modelu 412 (dłuższego o 1 m) można było rozróżnić przede wszystkim po tylnej ścianie pojazdu – w modelu 412 zastosowano małe okno nad komorą silnika, natomiast model 411 posiadał pełną zabudowę.
W 1995 r. do MZK trafiły także dwa pojazdy klasy mini – Ikarusy 405.03 (nr tab. 039-040). Jeden z nich w 2017 r. został przekazany do Automobilklubu Beskidzkiego w Bielsku-Białej, gdzie obok ekspozycji tramwajów marki Konstal 5N1 i 5ND1 przypomina bielszczanom o historii bielskiej komunikacji miejskiej.
Sebastian Kufel & Grzegorz Macura
